دیجیتال مارکتینگ در ایران و پنج تفاوت اصلی آن با این شغل در خارج از کشور

بازار داغ دیجیتال مارکتینگ در ایران

غیر از برندهای مشهور تولیدکننده و فروشگاه‌های بزرگ آنلاین، حتی فروشگاه‌ها و شرکت‌های کوچک ایرانی نیز به اهمیت حضور در فضای اینترنت از طریق راه‌اندازی سایت و صفحات در شبکه‌های اجتماعی پی برده‌اند. همین مسئله موجب محبوبیت حرفه بازاریابی دیجیتال و افزایش تقاضا برای خدمات متخصصان این حرفه شده است.

با این یک نکته ویژه این است که به‌عنوان یک دیجیتال مارکتر باید با تفاوت‌های دیجیتال مارکتینگ در ایران و جهان آشنا باشید؛ زیرا آگاهی نسبت به این تفاوت‌ها می‌تواند عاملی مؤثر برای انتخاب بهترین روش‌ها، ابزارها و تکنیک‌ها متناسب با شرایط فعلی بازاریابی دیجیتال در ایران باشد. در این مقاله از ادستیتو مجری تبلیغ در گوگل در ایران به بررسی این موضوع و تفاوت‌های این شغل در داخل ایران و خارج از آن خواهیم پرداخت.

پنج تفاوت عمده بازاریابی جغرافیایی در ایران و جهان

بازاریابی دیجیتال یا بازاریابی آنلاین (Digital marketing or online marketing) یک حرفه محبوب در ایران و جهان و نیز مجموعه‌ای از مهارت‌ها است که دیجیتال مارکترها با استفاده از آن‌ها می‌توانند آگاهی از برند را افزایش دهند و با بهترین تکنیک‌ها محصولات و خدمات برند را به گروه مخاطبان هدف معرفی کنند.

برخی از مهارت‌های مهم در این زمینه نیز عبارت‌اند از: بازاریابی ایمیلی، بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، مهارت کار گروهی و رهبری تیم‌های بازاریابی، بازاریابی محتوایی، تسلط بر اصول سئو و موارد دیگر.

نکته جالب‌توجه این است که اگرچه ما از دنیای اینترنت صحبت می‌کنیم که عرصه‌ای جهانی است؛ اما بین شرایط بازاریابی دیجیتال در ایران و جهان، تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. ریشه این تفاوت‌ها را می‌توان در مواردی مانند: تفاوت‌های زبانی، عدم آشنایی صاحبان مشاغل در ایران با بسیاری از روندها و ملزومات بازاریابی دیجیتال، مشکلات تحریم‌های بین‌المللی برای کاربران ایرانی و موارد دیگر جستجو کرد. درهرصورت در ادامه با برخی از این تفاوت‌ها که ناشی از تجربه دیجیتال مارکترهای ایرانی است، آشنا می‌شویم.

بازاریابی جغرافیایی؛ حلقه گمشده دیجیتال مارکتینگ در ایران

بازاریابی جغرافیایی (Geomarketing) یا بازاریابی محدود به مکان نوعی روش بازاریابی است که در آن موقعیت جغرافیایی کسب‌وکار، بازار یا بازارهای هدف و گروه مخاطبان هدف در اجرای اقدامات بازاریابی مدنظر قرار می‌گیرند. در واقع از این روش می‌توان به‌عنوان راهکاری قابل ادغام با بسیاری از روش‌های دیگر بازاریابی استفاده کرد.

متأسفانه، به دلیل محدودیت‌های کاربران و کسب‌وکارهای ایرانی به‌خاطر شرایط تحریم‌های بین‌المللی امکان استفاده از این روش در ایران تقریباً وجود ندارد. این یعنی انتخاب کشور ایران یا مناطق داخل کشور در بسیاری از نرم‌افزارها و سرویس‌های خارجی ممکن نیست. شاید تنها امکانی که برای ایران در روش وجود دارد، همان ثبت موقعیت مکانی کسب‌وکار روی نقشه گوگل باشد.

رقابت کمتر در کلیدواژه‌های فارسی؛ از مزایای دیجیتال مارکتینگ در ایران

حضور در ایران به‌عنوان یک کسب‌وکار و نیز یک دیجیتال مارکتر، همیشه یک ویژگی منفی نیست. یکی از وجوه مثبت بازاریابی در ایران این رقابت کمتر در کلیدواژه‌های زبان فارسی در تبلیغات کلیکی فیسبوک و تبلیغات گوگل است.

همان‌طور که می‌دانید انتخاب کلیدواژه در تبلیغات گوگل یکی از نکات اساسی کمپین‌های تبلیغاتی است. زیرا شما ابتدا باید کلیدواژه پیشنهادی خود را ارائه دهید و سپس بنا بر رقابت موجود روی این کلیدواژه در میان کسب‌وکارها و نیز هزینه پیشنهادی تبلیغات، برخی کسب‌وکارها انتخاب می‌شوند.

باتوجه‌به شمار نسبتاً اندک فارسی‌زبانان در دنیا نسبت به سایر زبان‌های دیگر، انتخاب کلیدواژه‌های فارسی به دلیل رقابت کمتر باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های تبلیغات می‌شود. همین شرایط در مورد بازاریابی در برخی شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام نیز صادق است.

بی‌توجهی به مارکتینگ پلن؛ از مشکلات دیجیتال مارکتینگ در ایران

طرح بازاریابی یا مارکتینگ پلن (Marketing Plan) یک سند عملیاتی است که تمامی جزئیات برنامه‌ریزی‌های یک سازمان را در زمینه بازاریابی و تبلیغات شرح می‌دهد. یک مارکتینگ پلن موفق دارای این ویژگی‌ها است:

• تمرکز بازار
• تمرکز بر محصولات و خدمات
• جزئیات قابل‌اندازه‌گیری
• شرح وظایف و شرایط پاسخگویی افراد
• امکان بررسی و تجدیدنظر

طرح بازاریابی همچنین شامل جزئیاتی مانند: جمعیت‌شناسی بازار هدف کسب‌وکار، فهرست فعالیت‌های بازاریابی همراه با جدول زمانی، شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) قابل ردیابی، تحقیق رقبای کسب‌وکار، بودجه بازاریابی و مکانیسم نظارت است. متأسفانه در ایران، ایجاد و استفاده از این طرح در شرکت‌ها رواج ندارد. نبود مارکتینگ پلن مشکلاتی را ایجاد می‌کند که از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• سردرگمی در مورد تقدم‌وتأخر اقدامات و روش‌های بازاریابی
• مشاجرات در مورد زمان‌بندی انجام پروژه‌ها
• ناتوانی در مدیریت هزینه‌های بازاریابی

نبود ابزارهای تبلیغات و خرید برنامه‌ریزی‌شده

خرید برنامه‌ریزی شده روشی در تبلیغات نمایشی آنلاین است که از طریق الگوریتم‌های نرم‌افزار یا سرویس تبلیغاتی، امکان خریدوفروش خودکار تبلیغات آنلاین را فراهم می‌کند. اما ویژگی مهم دیگر در این روش، امکان خودکارسازی بسیاری از اقدامات در کمپین‌های تبلیغاتی است که از جمله آن‌ها می‌توان به فعال‌سازی یک تبلیغات بنری در یک سرویس قیمت‌گذاری رقابتی، آن‌هم در یک تاریخ و ساعت مشخص اشاره کرد.

امکانات اندک برای سنجش معیارهای تبلیغات و ضعف‌های متنوع سایت‌های ایرانی

بخش قابل‌توجهی از عدم اثربخشی اقدامات دیجیتال مارکتینگ در ایران، در نداشتن دانش کافی و عدم استفاده از ابزارهای تجزیه‌وتحلیل ریشه دارد. برای مثال صاحبان کسب‌وکار و حتی برخی بازاریابان بعد از به‌کاربردن برخی تکنیک‌های تبلیغاتی، نمی‌توانند معیارهای اثربخشی این تبلیغات را اندازه‌گیری کنند. نکته دیگر نیز وجود ضعف‌های متعدد در طراحی و ساختار سایت‌های ایرانی کسب‌وکار است که از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• وجود لندینگ‌پیج‌های نامناسب که در فراخوان برای اقدام ناموفق هستند
• بسیاری از سایت‌ها هنوز صفحه درباره ما یا تماس با ما ندارند
• تعداد بسیاری از سایت‌های ایرانی از خوشه‌های موضوعی استفاده نمی‌کنند
• دسته‌بندی‌های غیرحرفه‌ای و نادرست در منوها نیز نمونه‌ای دیگر از این موارد است

دیجیتال مارکتینگ در ایران؛ حرفه‌ای محبوب ولی نیازمند ارتقا

فعالیت در ایران به‌عنوان یک دیجیتال مارکتر مزایای بسیاری دارد. برای مثال اگرچه تعداد دیجیتال مارکترهای ایرانی، روزبه‌روز در حال افزایش است؛ اما تقاضا برای خدمات دیجیتال مارکترها نیز رشد بالایی دارد. همچنین برای دیجیتال مارکترها در ایران، موقعیت‌های شغلی متنوعی در کسب‌وکارهای مختلف و آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ وجود دارد و حتی می‌توانند به‌عنوان فریلنسر مشغول به کار شوند که در مقاله اخیر ادستیتو پیرامون شروع کار دیجیتال مارکتینگ در افراد تازه کار به‌صورت کامل نقد و بررسی شد؛ بااین‌حال موفقیت در این حرفه، به آگاهی از روندهای روز بازاریابی دیجیتال و نیز آشنایی با محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی و ضعف‌های متعدد در فرایندهای کاری آنلاین کسب‌وکارها دارد.